Ung thư vòm họng là một trong những bệnh lý ung thư nguy hiểm. Thông thường, ung thư vòm họng được phát hiện tương đối muộn, vì các triệu chứng ban đầu có thể dễ dàng nhầm lẫn với các bệnh lý tai mũi họng khác. Vì thế, việc tìm hiểu nguyên nhân gây ung thư vòm họng sẽ góp phần giúp bệnh nhân phòng tránh được căn bệnh này ở những giai đoạn khởi phát.
Tổng quan về ung thư vòm họng
Ung thư vòm họng là một bệnh lý ác tính, có thể đe dọa tính mạng của người mắc phải. Bệnh thường xuất hiện với các triệu chứng không rõ ràng, khiến bệnh nhân thường nhầm lẫn với các biểu hiện của bệnh lý thông thường. Ngoài ra, nguyên nhân gây ung thư vòm họng đến giờ vẫn chưa xác định chính xác, chỉ có thể nhận định thông qua một số yếu tố nguy cơ.
Nguyên nhân gây ung thư vòm họng là gì?
Hiện nay, các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực y tế vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân gây ung thư vòm họng. Các nghiên cứu cho thấy những đối tượng nhiễm virus Epstein-Barr thường có tỉ lệ mắc ung thư vòm họng cao hơn.
Mặc dù chưa xác định được nguyên nhân chính xác, tuy nhiên có những yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư vòm họng. Trong đó có thể kể đến như người thường xuyên hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu, ăn các thực phẩm cay nóng, các loại sản phẩm lên men như dưa muối là đối tượng dễ mắc ung thư vòm họng hơn.
10 yếu tố nguy cơ gây ung thư vòm họng
Một số yếu tố có nguy cơ mắc tỉ lệ ung thư vòm họng cao hơn:
1/ Thuốc lá
Thành phần hắc ín có trong thuốc lá có thể tăng nguy cơ vòm họng. Hắc ín là nhựa thuốc lá được lọc thông qua đầu lọc và đi vào phổi, tuy nhiên thì khói thuốc chưa được lọc có thể tăng tỉ lệ mắc ung thư. Vì thế, không chỉ những người hút thuốc lá, mà những người thường xuyên tiếp xúc cũng có thể tăng tỉ lệ mắc bệnh.
Hãy bỏ thuốc lá không chỉ vì sức khỏe của bản thân mà còn bảo vệ cho những người xung quanh.
2/ Rượu bia
Cồn cũng có các thành phần làm tăng nguy cơ ung thư vòm họng. Đặc biệt, những người sử dụng thức uống có cồn thường xuyên cũng thương hút thuốc, điều này vô hình làm tăng thêm tỉ lệ ung thư. Ngoài ra, cồn có trong rượu bia cũng có thể làm tổn thương niêm mạc họng, tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây ung thư.
3/ Virus Papilloma, hay còn gọi là HPV 16 và HPV 18)
Human Papillomavirus (HPV) là một nhóm virus có liên quan đến nhiều bệnh lý ung thư khác nhau, bao gồm cả ung thư vòm họng. Nguy cơ càng tăng cao khi xuất hiện virus HPV chủng 16(HPV 16) và chủng 18 (HPV 18).
Để phòng tránh, bạn cần thực hiện tiêm vaccine ngừa HPV và nên quan hệ tình dục an toàn, giảm thiểu nguy cơ nhiễm virus.
4/ Nhiễm virus Epstein Barr (EBV)
Epstein Barr thường được tìm thấy trong các tế bào của ung thư vòm họng, tùy vào chủng EBV mắc phải mà nguyên nhân gây ung thư vòm họng cũng khác nhau. Tuy đa số trường hợp ung thư vòm họng đến từ virus Epstein Barr nhưng không phải ai nhiễm EBV đều mắc ung thư vòm họng. Virus này làm tăng nguy cơ, nhưng cần kết hợp với các yếu tố di truyền và môi trường.
5/ Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng
Thói quen ăn uống thiếu dinh dưỡng cũng là một yếu tố góp phần tăng tỷ lệ mắc ung thư. Đặc biệt, những ai có thói quen ăn uống thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh hay các loại thực phẩm muối chua sẽ có tỉ lệ bị ung thư vòm họng cao hơn.
Bệnh nhân cần chú ý cân bằng thói quen ăn uống, kết hợp chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ăn các thực phẩm tốt cho sức khỏe như ngũ cốc, yến mạch, rau xanh, hoa quả, các món hấp, luộc.
6/ Di truyền – Tiền sử bệnh gia đình
Những ai có tiền sử gia đình từng mắc ung thư vòm họng thì tỉ lệ bị ung thư cũng cao hơn so với những yếu tố nguy cơ khác. Vì thế, các đối tượng thuộc nhóm này cần khám sức khỏe định kỳ, thực hiện tầm soát ung thư vòm họng.
7/ Bệnh về máu
Những bệnh lý về máu có thể khiến hệ miễn dịch suy giảm, và tăng tỷ lệ mắc ung thư vòm họng. Trong đó, các bệnh lý có thể kể đến như bệnh bạch cầu, thiếu máu bất sản. Để phòng tránh điều này thì bạn cần khám sức khỏe định kỳ, và tiến hành tầm soát ung thư vòm họng.
8/ Môi trường sống, vệ sinh cá nhân không sạch sẽ
Nguy cơ mắc ung thư vòm họng tăng lên khi bạn tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi và hóa chất độc hại. Ngoài ra, việc vệ sinh răng miệng kém cũng là một yếu tố góp phần tăng nguy cơ bị ung thư, vì răng miệng không sạch sẽ vô tình tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn hoặc virus tấn công.
9/ Quan hệ tình dục bằng miệng
Quan hệ tình dục bằng đường miệng có thể nhiễm HPV và các virus khác. Vì thế, các đối tượng thường xuyên quan hệ bằng miệng nên khám phụ khoa định kỳ, để xác nhận không bị lây nhiễm các virus. Ngoài ra, để giảm thiểu tình trạng lây lan, các cặp vợ chồng nên sử dụng các biện pháp an toàn, nếu không có kế hoạch sinh, đẻ.
10/ Giới tính
Tỉ lệ mắc ung thư vòm họng ở nam giới cao gấp 4 lần so với phái nữ. Điều này đến từ thói quen hút thuốc, uống nhiều rượu bia và lối sinh hoạt không lành mạnh của các bạn nam.
Ngoài ra, ung thư vòm họng cũng có thể đến từ một số yếu tố nguy cơ như:
- Rối loạn tiêu hóa bẩm sinh.
- Thiếu máu Fanconi.
- Độ tuổi (tuổi cao có hệ miễn dịch suy giảm).
Dấu hiệu của ung thư vòm họng
Ung thư vòm họng thường không có biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn khởi phát, khiến bệnh nhân dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường. Một số dấu hiệu phổ biến như:
- Khó nuốt, cảm giác vướng cổ họng: Có cảm giác vướng như đang mắc dị vật, khiến bệnh nhân khó nuốt thức ăn hoặc nước uống.
- Khô, rát cổ họng kéo dài: Người bệnh có cảm giác khó chịu, đau nhẹ kèm theo khô rát ở cổ họng.
- Thay đổi giọng nói, khàn giọng, mất giọng: Giọng nói khàn, thay đổi bất thường hoặc đôi khi mất giọng hoàn toàn.
- Ho kéo dài, thường ho khan: Không thuyên giảm khi sử dụng thuốc.
- Chảy máu mũi, nghẹt mũi thường xuyên: Nghẹt mũi, khó thở đôi khi dịch nhầy xen lẫn máu.
- Nổi hạch cổ: Hạch bạch huyết sưng to, cứng, không đau, ít di động. Tuy nhiên, theo thời gian thì hạch bạch huyết càng lúc càng ít di chuyển, rắn và ít di động hơn. Cho đến khi hạch bám vào các mô xung quanh và cố định, lúc này hạch sẽ gây đau đớn cho bệnh nhân.
Một số triệu chứng nghiêm trọng hơn, cụ thể:
- Đau đầu, ù tai, suy giảm thính lực: Nhức vùng đầu, tai, kèm theo tiếng ve kêu trong tai, giảm khả năng nghe.
- Khó thở, khó nuốt, khó khăn khi nhai hoặc nói: Khối u lớn cản trở các chức năng của hệ hô hấp và tiêu hóa, khiến người bệnh khó nuốt, khó nhai và đôi khi là khó thở.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân, suy nhược cơ thể: Cơ thể suy nhược, uể oải, sụt cân đột ngột nhưng không rõ lý do.
- Sốt cao nhiều đợt, từng đợt nổi hạch cổ mới: Các đợt sốt kèm theo hạch cổ tái phát nhiều lần, đây có thể là dấu hiệu rõ rệt nhất của ung thư vòm họng.
Cách bác sĩ chẩn đoán ung thư vòm họng
Một số cách chẩn đoán mà bác sĩ chuyên khoa sẽ áp dụng:
- Thực hiện thăm, khám lâm sàng: Đánh giá các triệu chứng, thể trạng bệnh nhân và tình trạng bệnh lý, quan sát vùng cổ họng, kiểm tra hạch cổ và các dấu hiệu bất thường.
- Nội soi: Dùng ống nội soi để theo dõi trực tiếp khu vực bên trong vòm họng, quan sát các bất thường và các thương tổn bên trong.
- Chụp X-Quang/CT: Hình ảnh chi tiết sẽ giúp bác sĩ đánh giá được kích thước, vị trí khối u cũng như mức độ lan rộng, di căn của khối u.
- Siêu âm vùng họng: Kiểm tra các cấu trúc bên trong vùng cổ họng, gồm hạch bạch huyết và các tổn thương bên trong.
- Lấy mẫu sinh thiết: Bác sĩ có thể yêu cầu lấy mẫu mô để xét nghiệm bản chất của khối u.
Điều trị ung thư vòm họng như thế nào?
Để điều trị ung thư vòm họng, bác sĩ sẽ đánh giá và đưa ra phương pháp phù hợp dựa theo: giai đoạn bệnh, thể trạng bệnh nhân, và mức độ di căn của ung thư. Sau đây là một vài phương pháp phổ biến:
Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp ít phổ biến hơn so với xạ trị hoặc hóa trị trong việc điều trị ung thư, nhưng vẫn được áp dụng trong một số trường hợp cụ thể:
- Loại bỏ khối u: Áp dụng khi khối u chưa trưởng thành, chưa lan rộng.
- Loại bỏ các mô bị ảnh hưởng: Nếu ung thư di căn sang hạch bạch huyết hoặc các mô lân cận, bác sĩ có thể chỉ định cắt bỏ các hạch ở vùng cổ.
- Phẫu thuật tái tạo: Sau khi loại bỏ khối u, bác sĩ có thể yêu cầu phẫu thuật tái tạo vùng bị thương tổn nhằm khôi phục chức năng hoặc thẩm mỹ.
Xạ trị
Xạ trị là phương pháp điều trị chính cho ung thư vòm họng, đặc biệt ở những giai đoạn khởi phát. Phương pháp này sẽ ứng dụng tia X hoặc proton để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc nhằm ngăn chặn sự phát triển.
- Xạ trị bên ngoài: Tia phóng xạ sẽ được chiếu bên ngoài cơ thể, tập trung vào vị trí khối u
- Xạ trị nội bộ: Phương pháp này sẽ đưa nguồn phóng xạ trực tiếp vào khu vực bị ung thư, tuy nhiên thì thủ thuật này ít phổ biến hơn.
Hóa trị
Đây là phương pháp sử dụng thuốc hóa học để tiêu diệt các tế bào ung thư. Được áp dụng bằng cách:
- Kết hợp với xạ trị.
- Trước khi thực hiện xạ trị hoặc phẫu thuật.
- Sau khi xạ trị hoặc phẫu thuật.
- Điều trị ung thư giai đoạn muộn.
Tuy nhiên, hóa trị sẽ gây ra các tác dụng phụ như, buồn nôn, chóng mặt, rụng tóc, suy giảm hệ miễn dịch. Vì thế, hóa trị cần được theo dõi, quản lý chặt chẽ.
Cách phòng tránh ung thư vòm họng
Một vài cách để phòng tránh, ngăn ngừa ung thư vòm họng:
- Không hút thuốc, tránh xa rượu bia: Đây là một trong những yếu tố quan trọng nhất để ngăn ngừa ung thư vòm họng.
- Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dưỡng chất, giàu vitamin và chứa nhiều chất chống oxy hóa.
- Hạn chế ăn thực phẩm lên men, các loại sản phẩm muối chua có chứa nitrosamine.
- Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sinh hoạt sạch sẽ.
- Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi hoặc hóa chất độc hại.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi tiền sử gia đình mắc bệnh cần tầm soát ung thư vòm họng sớm.
Ung thư vòm họng xuất hiện như một thử thách trong giới y tế và mang đến nỗi lo lắng cho nhiều gia đình có nạn nhân mắc phải. Cách duy nhất để điều trị bệnh là cần phát hiện sớm và có phương pháp điều trị phù hợp. Vì thế, việc tìm ra nguyên nhân gây ung thư vòm họng rất cần thiết.
Phòng khám Quang Hiền tự hào là địa chỉ uy tín và mong muốn đồng hành cùng bạn trong chặng đường bảo vệ sức khỏe. Với bác sĩ Quang giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực tai mũi họng và là trưởng khoa tại bệnh viện Hoàn Mỹ sẽ có thể giúp đỡ bạn trong hành trình lấy lại chất lượng cuộc sống.
Đừng chờ đợi cho đến khi có các dấu hiệu rõ ràng, mà hãy tầm soát ung thư vòm họng ngay khi có những triệu chứng mờ nhạt và là đối tượng nằm trong các yếu tố nguy cơ.
PHÒNG KHÁM QUANG HIỀN
- Facebook: Phòng khám Quang Hiền
- Zalo: 0904 773 546
- Email: nquang87@gmail.com
